Object van de maand: September

Deze maand presenteren we twee objecten, die toevallig bijna tegelijkertijd door leden van de familie Van Bergen werden aangeboden:

Mevrouw Vrins- van Bergen schonk deze bijzondere bel, die op 15 december 1973 door het personeel van ‘Heiligerlee ‘was aangeboden aan Jan Jurriën van Bergen, ter gelegenheid van de verkoop van diens brandspuitenfabriek Berwi aan ir. Stadema.

In 1976 ging het bedrijf failliet en droeg daarmee bij aan het einde van de klokkengieterij, maar de traditie leeft nog voort in de bekende Winschoter fabriek van brandweervoertuigen Ziegler.

Van de heer R. Juchter van Bergen Quast kregen wij deze klok in permanent bruikleen. Hij werd gegoten in 1862, dus vóór de verhuizing naar Heiligerlee, en is daarmee de oudste Van Bergen- klok in de collectie. De ornamentatie toont symbolen van handel en nijverheid ; deze klok is geëxposeerd en bekroond op de Great London Exposition in 1862 en heeft daarna in het torentje van de gieterij gehangen.

Object van de maand: Oktober

Iets voor de techneuten: in 1656 bouwde Christiaan Huygens het eerste slingeruurwerk op basis van een ontdekking door Galilei: de periode van een ideale slinger is alleen afhankelijk van zijn lengte. Daarmee werd het mogelijk om een constant lopend uurwerk te maken. Maar vaste stoffen krimpen of zetten uit met de veranderende temperatuur; gaat een uurwerk dan niet sneller of langzamer lopen? Inderdaad, en daarom maakt men slingers meestal van hout, wat relatief weinig op temperatuurswisselingen reageert.

Dit uurwerk heeft een metalen slinger; krimp en uitzetting moeten dus op de een of andere manier worden gecompenseerd. Hier ziet u hoe men dat heeft opgelost: de slinger hangt aan een dunne stalen veer die door de L-vormige messing beugel loopt. Deze beugel vormt het draaipunt van de slinger. De rechthoekige messing staaf zet uit of krimpt met de temperatuur en beweegt zo het ophangpunt van de slinger omhoog of naar beneden. Hij compenseert daarmee de lengteverandering van de slinger.

Voor wie een zwak heeft voor mechanische tijdaanduiding is er veel te zien in het Klokkengieterijmuseum!